Methodiek Donut Bakkerij

Wij zien de Donut Bakkerij als een vehikel om een specifieke plek meer de Donut in te leiden. Samen met de Donut Coalitie Amsterdam, Donut Coalitie Nieuw West, And The People is onderstaande methodiek ontwikkeld.

De Bakkerij

De Donut Bakkerij is een inspirerende omgeving, gericht op het co-creëren en leren van donut projecten. De donut projecten zijn van de "bakkers". Dit zijn lokale bewoners, organisaties of initiatiefnemers. Een donut project draagt bij aan minimaal 2 sociale en minimaal 1 duurzame ambities. Om een donut te bakken hebben wij een proces opgesteld van 4 stappen. Om dit proces te ondersteunen, bieden wij vanuit de bakkerij het de juiste gereedschappen (denk aan methodes voor co-creatie), de voorraadkast (een verzameling van lokale ingrediënten zoals initiatieven, organisaties en problemen) en een receptenboek (vol met wandelpaden om van ingrediënten tot een gebakken donut te komen).

Het bakproces van een donut

Met de Donut Bakkerij willen we in het eerste jaar minstens 4 Donut Projecten bakken. Dit doen we volgens een gestructureerd proces van 4 fases. Elke fase is een combinatie van divergeren en convergeren en heeft een eigen einddoel, zodat de donuts stap voor stap gebakken kunnen worden. Het gehele bakproces is een iteratief proces, waarbij vanuit de ingrediënten telkens wordt gezocht naar nieuwe recepten. Het proces is visueel vormgegeven in figuur 1 en wordt hieronder beschreven.

Figuur 1: Schematisch overzicht van het bakproces in de Donut Bakkerij

Fase 1: Ingrediënten (verkenning van het speelveld)

Omschrijving: Eerst worden de ingrediënten voor de donut bij elkaar gezocht. Wat is er allemaal in de buurt? Wat willen mensen en waar zitten ze? Welk beleid wordt er gevoerd? Uiteindelijk willen we uitzoeken welke koppelkansen er liggen.

Methode:

Stap 1: Bottom-up speelveld in kaart brengen

● Stakeholderanalyse

● Actief op zoek naar buurtprofessionals die willen meehelpen / meedoen in het traject

● Hubs (fysieke plekken) in kaart brengen waar reeds sociale en duurzame activiteiten plaatsvinden

Stap 2. Top Down kaders in kaart brengen: beleid, onderzoek, ambities

● Placemaking trajecten in kaart brengen, geplande ruimtelijke ontwikkeling

● Desk research: onderzoeken van beleidsdocumenten op wijkniveau

Stap 3. Koppelkansen verkennen

● Via warme benadering van ons netwerk: gebiedsmakelaars, welzijnsorganisaties, buurtorganisaties, bedrijven, woningcorporaties, projectleiders in het gebied benaderen om eerste koppelkansen te verkennen

Stap 4. Vertrekpunt selecteren: Vanuit welk vertrekpunt gaan we een donutproject aanjagen?

Op basis van een eerste verkenning maken we samen met de opdrachtgever een keuze over het beste vertrekpunt voor het komen tot Donut Projecten. De vertrekpunten die we vooraf voor ogen hebben zijn Gebied, Thema, Doelgroep, Challenge en het Opschalen van bestaande projecten (bij stap 5 verder toegelicht). Afhankelijk van de verkenning van fase 1, zal een keuze gemaakt worden voor het meest kansrijke vertrekpunt. Deze keuze uit verschillende vertrekpunten geeft ons de flexibiliteit om een ‘bakmethode’ toe te passen die het beste aansluit bij het speelveld van Zuidoost.

Output: Een overzicht (met kaart) van de stakeholders, initiatieven, assets, kansen en problemen in de wijken. Hieropvolgend een keuze voor een vertrekpunt.

Fase 2: Recepten (aanvliegroute)

Omschrijving: In fase 1 hebben we een vertrekpunt gekozen aan de hand van de verzamelde ‘ingrediënten. In fase 2 volgen we een recept wat aansluit bij het gekozen vertrekpunt. Ter illustratie, een donutproject vanuit het vertrekpunt ‘gebied’ er anders uitziet dan een donut uit het vertrekpunt ‘opschalen’. Hierom hebben we voor elk vertrekpunt een ander recept (route) voor ogen.

Methode:

De methode is voor ieder recept anders. Een greep uit het overzicht van onze recepten hebben we hier beschreven:

A. Vanuit het vertrekpunt gebied kan bijvoorbeeld een door de buurt gemaakte Donut buurtselfie een eerste stap zijn om kansen, bronnen en mogelijkheden te verkennen met partners op buurtniveau. Vanuit kansen op buurtniveau en energie bij bewoners, verkennen we kansrijke koppelkansen. Ons team verzorgt een inspirerende Donut workshop en zet de 4 lenzen methode van Kate in eerste koppelkansen te verkennen.

B. Vanuit het vertrekpunt van thema’s kan een eerste stap zijn het verbinden van lokale partners op de thema’s die een grote rol spelen in het gebied Denk aan klimaatadaptatie, energie, verduurzamen van woningen, werkgelegenheid, educatie en innovatie. Bij een brainstorm op buurtniveau kan de 4 lenzen methode van Kate worden ingezet om impact te stretchen.

C. Vanuit het vertrekpunt van opschalen kunnen bestaande, effectieve Donut Deals leidend zijn. Het opleiden en training van bewoners tot energiecoach of het naaien van isolatie gordijnen, is een voorbeeld van een bestaand concept dat opgeschaald kan worden naar andere buurten. Een eerste stap zou zijn het spreken van de initiatiefnemers en verbinden aan een lokale partners in een andere wijk binnen Zuidoost.

D. Vanuit doelgroepen kunnen interviews met belangrijke stakeholders een eerste stap vormen. Bij deze benadering sluiten we aan op de energie en ideeën van bewoners, bedrijven, woningcorporaties of VVE’s. Hiernaast kunnen programma’s vanuit de gemeente hierin ook houvast bieden, zoals de VvE Aanpak.

E. Vanuit een Challenge wordt er een beroep gedaan op de creativiteit vanuit buurten. Door een vraag uit te zetten op gebied van koppelkansen, kunnen innovatieve ideeën uit verschillende buurten worden opgewekt en begeleid.

Stap 6. Eerste ideeën valideren

Vanuit de uitvoering van een recept zullen de eerste ideeën naar boven komen met stakeholders. Kansrijke ideeën zullen we toetsen op aansluiting bij een met de opdrachtgever vastgesteld kader. Daarnaast maken we een inschatting van welke ideeën daadwerkelijk kansrijk en uitvoerbaar zijn. De ideeën die volgens ons kansrijk zijn en voldoende aansluiting bieden, presenteren we aan de gebiedsteams. Feedback van deze meetings nemen we mee naar fase 3.

Output: interviews / verslag van co-creatieve sessie (eventueel Donut buurtselfie) en een akkoord voor een samenwerking tussen partijen (4-5x).

Fase 3: Bakken & Proeven (maken/doen, testen)

Omschrijving: Tijdens het bakproces wordt er gewerkt aan het uitwerken van de Donut Projecten.

Stap 7. Ontwerpen, co-creëren en experimenteren.

Bakken is een proces van samen experimenteren en co-creëren, en afhankelijk van de context wordt hierbij gebruik gemaakt van bijvoorbeeld Design Sprints (onderzoeken, duiden, ontwerpen, maken, testen en leren), prototyping, workshops, coaching, Business Model Canvas en haalbaarheidsanalyse adhv interviews. Wij spelen een centrale rol in het begeleiden van dit proces, maar het proces is in handen van de stakeholders zelf.

Stap 8. Project valideren en toetsen aan doelstellingen

Wij zullen ervoor zorgen dat het eindresultaat aansluit op het gevraagde kader en de eisen van een Donut Project zijn meegenomen. Los hiervan beoordelen we of de projecten haalbaar en uitvoerbaar zijn.

Stap 9. Subsidies aanvragen

Wij helpen de betrokken partijen met het identificeren van de juiste subsidie(s), ondersteunen in het opstellen van benodigde documentatie, en bij het aanleveren ervan.

Output: Een afgesproken projectplan en minstens één subsidieaanvraag per Donutproject

Fase 4: Serveren (uitvoeren, bestendigen, meten)

Omschrijving: Nu kan de donut geserveerd worden. In deze fase worden successen gevierd en gedeeld. De partijen kunnen zelfstandig aan de gang en hebben opdrachtnemer hier niet bij nodig. Opdrachtnemer zal wel de voortgang bijhouden om lessen voor de volgende keer te identificeren en om het project een podium te geven. Het serveren kan al beginnen voordat een subsidie is ontvangen, of zal hier eerst nog op moeten wachten, afhankelijk van de situatie.

Methode:

Stap 10. Impact meten

We meten het behaalde resultaat voor welzijn en welvaart dmv kwalitatief en kwantitatief onderzoek onder de (in)direct betrokkenen, hierbij wordt gebruik gemaakt van de MAEX Social Handprint.

Stap 11. Verhalen vertellen

We blijven in contact met de direct betrokkenen en delen de verhalen via interne en externe media. Hierbij kan gebruik gemaakt worden van tekst, audio, print en film via eigen en externe kanalen.

Stap 12. Leren, delen en bestendigen

De lessen die zijn geleerd tijdens het bakproces worden meegenomen naar het volgende bakproces. Er wordt een interne leerbijeenkomst georganiseerd met het Stadsdeel tbv verschillende beleidsafdelingen, het borgingsproces, resultaten en mogelijke opschaling. Uit gesprekken met interne stakeholders moet blijken of en hoe de Donut Bakkerij geborgd en eventueel opgeschaald kan worden.

Output: Ontvangen subsidie. Presentatie project in gebiedsteams en eventueel bij Stadsdeelbestuur. Presentatie project in de media. Nieuwe lessen geïntegreerd in het model van de Donut Bakkerij. Tooling / methodiek beschikbaar bij lokale partners voor continueren of opschalen. Gezamenlijke evaluatie waarbij we aan de hand van de impactmeting en input van stakeholders het proces en de maatschappelijke voortgang evalueren.

Vooruitblik

Het uiteindelijke doel van de Donut Bakkerij is ervoor zorgen dat de initiatieven echt onderdeel worden van de lokale economie en niet afhankelijk blijven van subsidie. Dit is een langdurig proces waarbij verschillende businessmodellen getoetst kunnen worden op haalbaarheid en effectiviteit. Bij een verlenging van de opdracht zullen we dit proces ondersteunen. Daarnaast zouden we bij een verlenging succesvolle Donut projecten kunnen opschalen.

Wil je meer weten of meedoen aan de Donut Bakkerij? Stuur een mailtje naar zinzi@newwavecollective.nl