BUURTMOESTUIN PRANIE

Sinds 2022 beloont het Donutfonds een groeiend aantal buurtorganisaties die aantoonbaar maatschappelijke waarde hebben gerealiseerd. Deze organisaties zijn feitelijk donutbakkerijen. omdat ze met hun activiteiten bijdragen aan de lokale donuteconomie.  

Interview Pranie

Clea: De basis van de Tuin is samen werken samen delen, mensen kunnen wel komen maar ik laat ze wel een contractje tekenen want anders kunnen ze komen wanneer ze willen en ze moeten zich wel aan regels houden, zoals het gezamelijk onderhoud doen. Sommige willen gewoon komen, wat zaadjes gooien, en als groen is komen oogsten. Niet het echte werk. Zo heb ik er nog een paar, maar die vertel ik dan na een jaar je hebt het niet gedaan dus je mag niet meer komen. Dan vinden ze me vrij streng, want ze denken die is zo makkelijk. Maar dan leg ik ze uit waarom het contract gestopt is. Waarom ik ze die ruimte bied is omdat ze anders talig zijn, sommige weigeren om Nederlands te spreken en komen dan ook met hun eigen mensen. Dan zeg ik nee, ik kan niet alleen maar 1 soort cultuur hebben. Het gat om een afspiegeling van de Buurt. Ik heb wel een tolk erbij om aan de mensen uit te leggen hoe het werkt. 

Er komen veel groepen mensen, Hollandse mense, Turkse, Surinaamse, een jongen uit Engeland. Toen de woningen hiervoor nog bestonden was het hier vaak vol. Nu is het in de bouw voor woningen boven de €1200, de woningne die er vroeger waren waren €400 om zo te zeggen. Die mensen kwamen planten, de kinderen speelde daar, zo konden kijken hoe hun groente groeiden. Maar op een gegeven moment moesten ze weg. 

Mensen komen vaak langs om vragen te stellen of om te praten, ik geef dan meestal wat munt mee en vertel het een en ander. Ik laat de mensen €10 betalen voor het hele jaar, dat is meer om in de zomer een BBQ samen te doen met de groente te we hebben. Voor de rest is het gratis. Van de gemeente mogen wij dit stuk grond gebruiken. 

Nicky: Hoort dit stuk grond bij de school?

Clea: Nee, we hadden hier al een buurthuis (Jacomenius) met een eigen ingang wat we zelf beheren, daar heeft ze school niks mee te maken, waar verschillende dingen in de zaal worden gedaan voor de buurt. Het buurthuis zit hier naast de school waar ik veel contact mee heb want ik wilde graag dat de leerlingen ook mee deden maar ik kreeg die niet echt mee. Er is een leerkracht die soms langs komt, en de kinderen maken foto's voor hun open dag in de tuin. Zonder toestemming hoor. Ik zag het en ik zeg "Hallo, ik weet hier niks van",  hahaha. 

In de zomer is het geel druk, dan komen mensen graag zitten in de tuin aan de tafek en luisteren. Mensen met psychische problemen komen langs, of eenzame ouderen. Kinderen komen mee met hun ouders, die kijken dan naar de leuke planten. Alleen het zware werk vinden ze niets. Het is ook wel zwaar werk, tuinieren is een vorm van gymnastiek. Maar aan de andere kant gaan mesen dieper in zichzelf en over zichzelf nadenken. Zo merk je dat mensen met geestelijke problemen het wel plezierig vinden om die rust in hun hoofd te krijgen. Dat ze die gymnastiek hebben om een beetje te bewegen, ik leer ze ook over vergeten groentes zoals pastinaak. Ik doe workshops voor volwassenen waar de kinderen soms bij zitten maar die spelen vooral. Dan vertel ik het een en ander over geneeskrachtige kruiden. Wat doet zoiets met je lichaam. Dat soort dingen zijn ze vaak heel nieuwsgierig naar, en je merkt ook dat heel veel culturen overeenkomsten hebben. Je leert ook van hun. We zouden nog een recepteboek maken waar we vertellen over hoe we dit klaar maken. 

Het is een beetje van alles en nog wat, maar het gaat om de buurt verbinden met elkaar. En dat je je gewoon iets meer verdiept in de cultuur van een ander.

Nicky: Oke dat heb je mooi gezegd. Je zei dat je contracten opstelt voor de mensen. Hoe werkt dat precies, zijn er bepaalde regels waar mensen zich aan moeten houden?

Clea: Ja, er staan 10 of weet ik hoeveel regels het zijn regels is waarin staat dat je moet helpen met het onkruid, dat je neit zomaar dingen mag komen planten. Dat je alleen op de donderdag mag komen, de andere dagen zorgen we dat er geen mensen komen want anders weten ze niet wie een boef is. Er is GENOEG gestolen vroeger, al die pompoenen. De mensen hier binnen weten dat wij er op de donderdag zijn, en ik heb 2 vrijwilligers die iets meer weten dan de rest. Als er dan iemand zomaar op de tuin komt door de week weten zij dat ze die moeten wegjagen, en al jaag je ze weg ze blijven hoor. Je moet een hele omweg uit het gebouw naar ze toe. Ik ben mensen aan het uitleggen dat armoede in stand gehouden wordt. Ik zeg door de kapitalisten. Ik zeg armoede bestaat niet. Arm denken bestaat, maar armoede bestaat niet. Als je hier ziet hoeveel eten ik hier in de kast heb, dan hoef je niet eens naar de supermarkt. In de zomer hoef ik niet eens naar de supermarkt.

Nicky: Zoveel komt eruit?

Clea: Jaa, moet je nagaan hoeveel zaden eruit komen. De zaden kan je kopen, vanaf maart leg ik die uit, maar de tomaat zaadjes kan je gewoon in een bekertje zetten bij je verwarming en dat heb je heel veel tomaatjes. 

Nicky: Dus dat is echt super effectief dan?

Clea: Ja, je kan nu nog zien dat er zelfs nog groente is. De mensen betalen dus een €10 en dan mogen ze meedoen. Ik hou wel een beetje rekening met de mensen, en doe wat maatwerk. De regels zijn nodig, maar voor de mensen die op vakantie gaan in de zomer voor 6 weken zeg ik bijvoorbeeld "Heb je vrienden, heb je familie die er nog zijn?". Zodat zij het tuintje komen nat maken. Want het nat maken is veel werk, als het heel droog is dan sterven de planten. ik zeg altijd "als je dorst hebt dan wil jij ook drinken." Dus help ons daar mee. Ik heb daarom nu een grote water container, en een tuinslang vanuit de keuken. Ik probeer dit jaar een zonnepaneel neer te zetten zodat we eigenlijk buiten meer water hebben dan we van binnen moeten gebruiken. Dat doe ik met Menno van de Kaskantine, we werken heel veel samen. De school heb ik gevraagd om van het dak regen water op te vangen, in tonnen aan de zijkant van het gebouw.

Nicky: ah wat goed dat jullie ook bezig zijn met de duurzaamheid

Clea: Ja ik doe zeker duurzaam, als je Menno kent dan zijn we duurzaam. Het blijft wel een probleem om het samen te onderhouden, want dan trekken mensen 2 keer onkruid uit de grond en dan zeggen ze we zijn klaar. Dan willen ze naar huis omdat ze hun zak gevuld hebben met de oogst, en zo werkt het niet. Je kan niet zeggen van ja ik moet naar mijn gezin terug, het is 1 keer in de week, je gezin kan even wachten. Je meot het zo organiseren dat je hier ook werkt. Ik heb ook werkende mensen, dat wil ik graag. Er was hier bijvoorbeeld een hollanse dame die burnout had, en het tuinieren heeft haar gered van de burnout. Zij kon dan zien dat mensen met een uitkering ook geen burnout kregen. Je ziet dan dat ze met elkaar gaan praten over hun verschillen, en dat ze dan beseft je maakt je druk om iets, je rent de hele dag, terwijl dat helemaal niet hoeft. Dat doen wij ook wel hoor, maar je moet ook op je remmen kunnen. Dus het is gewoon zo divers. De mensen die werken hou ik ook rekening mee, er is een kok die 6 dagen moet werken en van mij mag hij vaak een andere dag komen of ik kijk door de vingers. Want als hij er wel is doet hij 10 keer zo veel, dus hij hoeft niet erlke week te komen. Dus zo ben ik een beetje met maatwerk bezig. 

Nicky: Je kijkt gewoon naar de mensen zelf?

Clea: Ja, we moeten elkaar niet onder druk zetten. We willen juist die druk van het werkleven eruit hebben. Ik heb een dame, zij werkt bij de apotheek, en die heeft stress op haar werk soms. En dan vindt ze het heerlijk als ze hier met haar dochtertje bezig kan zijn, die speelt of die helpt. Ja voor iedereen is het gewoon maatwerk. Er is een dame die iets met haar benen heeft, die komt met een speciale fiets maar die vind het heerlijk, en ik heb bankjes zodat mensen die niet lang kunnen staan kunnen zitten. Eigenlijk is dat in een notendop een beetje de tuin.

Nicky: En komen die mensen hier uit zichzelf heen, of horen ze erover via via? Hoe kom je aan de vrijwilligers?

Clea: Ze lopen langs en ik heb flyers op de deur. Daar zit dan ook weer een doorvoer, want daar boven staat reclame voor bijles die mijn zoon hier binnen geeft. Van het een komt het ander. Je hoort een probleem en je wilt ze een oplossing bieden. Ik werk ook met Menno en dan zitten we een ander donut groepje waar specialisten een beetje op de achtergrond zitten. Als er dingen aan de hand zijn kunnen mensen een melding geven en gaan we kijken hoe we het kunnen oplossen. Soms komen mensen hier mee planten en dan kan je ook luisteren naar wat mensen te zeggen hebben. Dat is iets waar ik naar toe werk, want de zorg is helemaal overbelast. Als er iets is in het weekend dan hebben mensen niemand, en een luisterend oor kan zo veel redden. Dat probeer ik nu samen met Menno te verzorgen met verschillende instanties, dat er dan hulp komt voor de mensen. Ik kom mensen tegen die 40 jaar mishandeld zijn binnen het gezin. Kinderen die mishandeld zijn. En ik ben blij dat ze nu in therapie zijn. 

Nicky: Wat goed dat jullie dat doen. Hoe gaat die samenwerking precies?

Clea: Ja ik ken Menno al van voor de Donut, we hebben gemeenschappelijke interesse's over planten en duurzaamheid. Dus we helpen elkaar. Ik zit soms in workshops over de Donut, en daar praten mensen soms over psychische klachten en hoe we iets meer voor Amsterdam kunnen betekenen. Dan speel ik daar op in. Als ik mensen tegen kom dan maak ik contact, en ik geef het ook wel aan verschillende organisaties door. Ik zit volgende week in een bijeekomst over hoe kunnen we meer betekenen voor nieuw west. Dan ga ik daar zitten voor de bewoners, want meestal zitten er alleen organisaties. Ik heb ook mijn netwerk want ik zit hier al 20 jaar.

Nicky: Zo dat is lang, hoelang zit de tuin hier al? En waarom ben je die gestart?

Clea: De tuin zit hier nu 5 jaar. Maar ik ben in de hofjes gestard in een eigen project. Ik heb toen de gemeente geld gevraagd, subsisidie. Jesse Bos zei toen ja is goed, Ik zei toen van in dit hofje zit alleen maar hondenpoep, kunnen we niet iets doen voor de mensen die het niet redden? Dat je ze laat bewegen. Zo is het gestart. Ik zag dat de mensen geen contact hadden met elkaar. Mensen zaten op eilandjes, en dan hebben ze ruzie met elkaar. Nadat ik het had gestart was het echt levendig. Jesse Bos is er ook een paar keer geweest, we zitten met de mensen samen te eten en hebben de BBQ. Op een gegeven moment kwam de verbouwing van de woningen, dus toen moest de tuin weg. En toen ben ik hier naar toe gekomen. Ik heb de architecten meegedacht over wat we met de school en de buurt willen, dus ik ben met alles een beetje betrokken geraakt. Toen vroegen ze of ik de tuin wilde doen. Ik heb van de gemeente toen in het begin wel subsidie gekregen, maar toen was het potje op. Dus ik ben nu via fondsen bezig.

Nicky: Krijg je via fondsen wel genoeg geld om het te onderhouden?

Clea: Ja joh ik geef ze een begroting, en soms krijg je alles, soms krijg je minder. Dus zo doe ik het.

Nicky: Merk je effect van jullie activiteiten op verbondenheid en inclusie in de buurt?

Clea: Ja je merkt de verbondheid zeker, ze geven nu voetballes hier in de buurt. Maar ook als mensen naar andere buurten gaan of bijeenkomsten komen ze het vertellen, dus ze hoor je veel meer over wat er speelt. Ik geef bijvoorbeeld ook zwemles in eht Sloterpark bad, dat doe ik al 25 jaar vrijwillig. En dan hoor je daarna van ja ik wil ook zwemles, dus van het een komt het ander. Ik breng de mensen van de tuin soms ook naar een kruiden workshop van een dame in Osdorp. We doen ook een uitje als de mensen zich echt heel goed gedragen, want ik heb ook wel eens ruzies meegemaakt, de mensen moeten wel respect voor elkaar hebben. Toen heb ik ze gebracht naar het varen over de Sloterplas. De mensen schrikken van wat ze allemaal zien, ze wisten neit eens dat het uitgediept is of dat er aan de achterkant schildpaden zijn.

Nicky: Oh zijn er schildpaden, dat wist ik helemaal niet!

Clea: Ja en je hebt het kraamgedeelte van de eenden, waar het heel druk is met de kindjes. Het is een beloning voor het harde werken. 

Nicky: Ja ik snap hem, super leuk. Zijn er ook obstakels waar je tegen aan loopt?

Clea: Ja dat de gemeente plotseling zei het geld is op. Dat is 1. En de andere is het gedrag van sommige mensen, mensne met psychische problemen, dat je ze niet kan bereiken. Mijn eigen bedrijf is een coaching bedrijf. Dus ik verdiep me ook in hoe je met mensen kan omgaan zodat je ze toch kan bereiken. Maar die obstakels en ruzies die zijn er. Er was ook een oudere mevrouw die heel dominant was en ze begon me uit te schelden. Ik observeer dan wat voor type persoon het is, want je moet ook de veiligheid van de andere mensen in de gaten houden. Dus toen heb ik gezegd dat ze niet meer mag komen, maar ik weet dat ze toch gaat proberen om weer te komen. Ze heeft het nodig, maar ze moet zich aan de regels houden. Ze is moeder en grootmoeder, en had een keer haar dochter van 25 een klap gegeven voor de deur. Die begon te huilen en liep gewoon mee met de moeder, dus dan weet je dat de kinderen een beetje mishandeld worden. Ik kan zulke mensen niet direct weg duwen, want dan komt er alleen maar meer gevaar. Dus ze moet blij zijn dat ze buiten is zodat je contact kan maken. Ik probeer dan via de dochter die nederlands praat te vertellen dat ze langs mag komen en contact te houden met de vriendinnen om haar heen.

Nicky: Zodat je een beetje controle houdt over de situatie?

Clea: Ja ze gaat haar moeder beschermen. Dat zie je vaker, ik heb dat ook een keer meegemaakt in de buurt dat een kind midhandeld werdt. Maar haar moeder bleef ze beschermen. Dus dat soort dingen hoor je buiten in de tuin heel veel. Als je zo bezig bent met de aarde, gaat je lichaam zelf ontspannen, en ga je dieper in je geest. Zo ga je over je eigen leven nadenken, en soms heb je dan mensen die behoefte hebben om hun verhaal kwijt te kunnen. Want veel mensen willen niet meer luisteren. Dan kunnen ze hier hun verhaal kwijt. Het zijn met de vrouwen net een kippenhok soms hoor.

Nicky: Dat kan ik me voorstellen ja.

Clea: Dan zeg ik we moeten nu werken, even verder!