DONUT FONDS

Met het Donutfonds waarderen en ondersteunen we de inzet en impact van buurtorganisaties en bewonersinitatieven.

Buurtorganisaties en initiatieven kunnen veel impact bereiken met relatief weinig geld. De waarde die zij produceren brengen wij in kaart. Bijvoorbeeld met de MAEX. Op basis hiervan wordt een vergoeding uitgekeerd zodat deze organisaties ook financieel duurzaam kunnen worden. 

Het Donufonds is nu nog klein, maar wordt met hulp van bedrijven en de gemeente hopelijk groter. Er ontstaat een uitwisseling van maatschappelijke waarde met korting op ruimte, producten of diensten, zodat het sociale netwerk in de wijk kan floreren.

In Slotervaart hebben wij met hulp van de MAEX-index (de Maatschappelijke AEX - een meetlat voor maatschappelijke waarde), de sociale impact gemeten van lokale initiatieven. Zo wordt duidelijker hoe deze initiatieven bijdragen aan de gemeenschap en het milieu. Initiatieven, projecten en ondernemingen die hoog scoren op deze index, worden beloond voor hun impact vanuit een zogenaamd Donutfonds. 

Dit fonds wordt gevuld door lokale bedrijven en de gemeente, door middel van kortingen, materialen, producten, vrijwilligerswerk of donaties. Deze investeringen kunnen direct worden gekoppeld aan de impact van buurtorganisaties.

Kapitaal in de Wijk

Op de Donut buurtdag kun je kiezen voor de workshop Kapitaal in de Wijk. Je wordt op een interactieve wijze meegenomen in hoe we bij de Donutbakkerij denken over kapitaal en waarde in de wijk en hoe we - in de vorm van het Donutfonds - dit kapitaal willen laten groeien. 

Voor transitie zijn instrumenten nodig, niet alleen modellen

De Donutbakkerij eert en leert graag van wat er al is, maar wil ook doorbraken realiseren door het bedenken van nieuwe recepten. Zo zijn wij al 2 jaar bezig met het opstarten van Donutfonds. Voor de transitie naar een florerende wijkeconomie zijn niet alleen "theories of change" nodig, maar juist ook instrumenten, hoe experimenteel ook. 

Het Donutfonds ondersteunt kleinere buurtorganisaties en initiatieven die maatschappelijk een enorme bijdrage leveren aan de wijk. Daarin worden zij nog niet gesteund door het huidige financiële systeem. Op een aantal vlakken is er juist eerder sprake van tegenwerking. Het Donutfonds probeert de ongelijkwaardige positie van kleine ondernemers en buurtorganisaties te compenseren. Zo krijgen deze partijen structureel een duwtje in de rug en kunnen ze blijven bijdragen aan de transitie naar een florerende wijkeconomie. 

Een duurzame vorm van welzijn en bestaanszekerheid

Er zijn mensen die door een groeiend klimaatbewustzijn beseffen dat hun consumptiepatroon gewijzigd moet worden. Ze kiezen ervoor minder te vliegen of biologisch in te kopen. De gemakken en het comfort dat ze hadden, maakt plaats voor een andere, meer duurzame vorm van welzijn. Maar voor veel mensen met een kleine portemonnee behoren deze keuzes helemaal niet tot de mogelijkheden. Doordat de schaarste aan grondstoffen alle productieketens raakt, stijgt ook het prijskaartje van basisproducten. Zij zoeken dus hun toevlucht in producten die goedkoop, maar vaak wel vervuilend zijn.

Klimaatbewustzijn en door de overheid genomen maatregelen zijn nodig, maar raken - onbedoeld - wel de mensen die al weinig bestedingsruimte hebben. Waar kan deze groep dan op terugvallen? Het is essentieel te beseffen dat klimaatmaatregelen hand in hand moeten gaan met het herdefiniëren van wat welvaart is. Dit is ook de kernboodschap van de Donut. De grenzen van de aarde moeten gerespecteerd worden, maar zeker ook die van mensen. Niemand mag in het gat van de Donut vallen of daar achtergelaten worden.

Buurtorganisaties vormen een vangnet

Dit legt ook een extra druk op de buurt. Het netwerk van de Donutbakkerij en met ons vele andere buurtorganisaties werken aan voorzieningen die de pijn van minder consumptie van vervuilende producten (fossiele brandstoffen) of producten die niet op een sociaal rechtvaardige manier zijn vervaardigd (denk aan kinderarbeid) kunnen verzachten. Zij vormen ook een vangnet voor kwetsbare bewoners en bieden een nieuwe of aanvullende vorm van welvaart en bestaanszekerheid. Het zijn daarbij de kleine en praktische zaken die een groot verschil maken! Laagdrempelig en lokaal hulp aanbieden is essentieel om bewoners echt te bereiken. Denk aan helpen het huis te isoleren, het opzetten van buurtrestaurants, buurttuintjes en buurtcampings. Door kringlopen lokaal te sluiten worden afgeschreven materialen en voedsel gebruikt in plaats van weggegooid.

Gemeenschapseconomie en niet alleen een markteconomie

Het grote probleem is dat buurtorganisaties hierin door het systeem worden tegengewerkt. We willen als gemeenschap werken en geven de overheid een handreiking met duidelijke voorbeelden van duurzaam samenleven. We worden echter als marktpartij behandeld en moeten vrijwel dezelfde prijzen betalen als commerciële bedrijven voor vergunningen en huur.

De overheid geeft aan daartoe verplicht te zijn door de Wet Markt en Overheid, die stelt dat alle partijen “marktconform” behandeld moeten worden. Hierdoor worden voor veel maatschappelijke organisaties de vaste lasten onbetaalbaar. Deze organisaties kunnen en willen deze kosten niet doorschuiven naar de bewoners. Er is dus structurele ondersteuning nodig voor de transitie naar een duurzame buurt. Hoe bouwen we aan een economie die ten goede komt aan de hele gemeenschap en niet alleen voor marktpartijen is ingericht?

Maatschappelijke waardecreatie vereist domeinoverstijgend denken en werken

Hoewel de overheid wel via subsidies maatschappelijke initiatieven steunt, gebeurt dit langs verschillende beleidslijnen. Er wordt niet domeinoverstijgend maar in silo’s gewerkt. Elke subsidie komt dan met zijn eigen voorwaarden. Een bestaand initiatief moet ieder jaar door verschillende “hoepeltjes” springen, wat veel tijd kost, en wat het initiatief afleidt van de activiteiten die het wil uitvoeren. De maatschappelijke organisaties kunnen veel meer waarde creëren dan ze nu al doen als zij zich meer met hun echte werk kunnen bezig houden in plaats van zich te moeten verantwoorden bij allerlei loketten.

Het Donutfonds als transitiefonds

In arme wijken wordt het kleine ondernemers en buurtorganisaties dus vrijwel onmogelijk gemaakt om te blijven draaien. Zij moeten in het huidige marktgerichte systeem nog concurreren op de dure vastgoed en arbeidsmarkt. Talent en geld lekt weg uit de buurt.

Het Donutfonds geeft iedere deelnemende club jaarlijks een beloning van 500 euro. De clubs tonen aan dat zij met hun activiteiten een maatschappelijke impact hebben die twee maal groter is dan de kosten voor het uitvoeren van de activiteiten. Minimaal 100% maatschappelijk rendement op de gemaakte investering dus! Voor de meeste buurtorganisaties is dit snel gehaald, juist door het inschakelen van het sociale netwerk van de buurt: het buurtkapitaal. Een uitgelezen kans voor de overheid en lokale bedrijven om te investeren in de gemeenschap om hun maatschappelijke doelen gegarandeerd te halen.

Verdeelmodel

Hoe komt het dat buurtorganisaties zo veel maatschappelijk rendement halen? De belangrijkste reden is multifunctioneel en domeinoverstijgend werken waardoor meervoudige waarde wordt gecreëerd. Dit heeft een aantal aspecten:

Mensen en geen functionarissen: Een plek met meerdere betekenissen: 

Lage kosten, omdat er veel wordt gewerkt met vrijwilligers en vrijwilligheid. Natuurlijk is een financiële vergoeding belangrijk, dit is de benodigde basis, maar de productiviteit van mensen werkzaam bij deze initiatieven en bedrijven wordt gedreven door de bijdrage die ze aan de natuurlijke omgeving en samenleving kunnen geven. Dit maakt hun ook zelfsturend en multidisciplinair, waardoor er minder overhead nodig is. 

Lokale inkoop- en afzetmarkt